Zeg het met bloemen

Dat rode rozen voor liefde staan, weet bijna iedereen. Maar heb je wel eens nagedacht over de betekenis van bladmos? Of de hyacint?

Nee, dat had ik ook niet voordat ik over de Victoriaanse bloementaal las. Kennelijk was het destijds in de mode om via bloemen een bericht af te geven. En om de betekenis van een geheime boodschap in een boeket te ontcijferen. Er kwamen gidsjes op de markt waarin men kon achterhalen waar welke bloem voor stond. En kleine boeketjes met verschillende soorten bloemen werden populair, de zogenaamde tussie-mussies.

The Flower Seller door Victor Gilbert

[publiek domein, via Wikimedia Commons]

Toen ik mijn eerste ideeën voor De weg naar Rose Cottage aan het uitwerken was, vond ik de Victoriaanse bloementaal daar mooi bij passen. Toch twijfelde ik hoe serieus ik dit fenomeen moest nemen. Hoe uitgebreid leefde dit eigenlijk? Maakten Victoriaanse dames hier werkelijk gebruik van? En nog belangrijker: zou het wel werken in een verhaal?

Juist op dat moment kreeg ik als verrassing het kaartspelletje Tussie mussie cadeau. Als dat geen duidelijk teken was! Ik zette mijn twijfels opzij en heb de Victoriaanse bloementaal in mijn boek verwerkt. (Tussie mussie is trouwens een heel leuk spelletje, eenvoudig te spelen, zo lang of zo kort als je zelf wilt, en je hoeft de bloementaal er niet eens voor te kennen.)

Het kaartspel Tussie mussie [Eigen foto]

Terug naar de Victoriaanse tijd. Dachten de mensen nu echt zo diep na over de betekenis van een bos bloemen? Ik denk dat het ook toen vooral een leuk spelletje was. Met name voor rijke jongedames, zoals meneer Doyle in De weg naar Rose Cottage ook beweerd. Zij hadden tijd om hiermee bezig te zijn en met elkaar van gedachten te wisselen, al dan niet op serieuze toon. En zij gebruikten de bloemengidsen als coffee table books voor luchtige gespreksonderwerpen. Tenslotte mocht je als Victoriaanse dame niet overal over praten!

Two Friends by Oliver Ingraham Lay (1877)

[publiek domein, via Wikimedia Commons]

Kunstenaars maakten ook vaak gebruik van bepaalde bloemen om een bepaalde emoties tot uitdrukking te brengen. Op het schilderij The Long Engagement van Arthur Hughes (hieronder links) staat de klimop die op de boomstam groeit, voor trouw en sterke beloftes. Maar in Broken vows van Philip Calderon (rechts) ziet een vrouw juist door een gat hoe haar geliefde met een ander meisje flirt. Met een rozenknop, wat wel een overduidelijk symbool is. En alsof dat nog niet genoeg zegt, staat links onderin een iris als waarschuwing (maar deze bloem kon ook voor een positieve aankondiging staan).

Links: The Long Engagement door Arthur Hughes

Rechts: Broken vows door Philip Calderon
[publiek domein, via Wikimedia Commons]

Al snel kon ik me helemaal voorstellen hoe Daisy uit De weg naar Rose Cottage geboeid is door dit tijdverdrijf van rijke dames, vooral omdat zij zoveel van bloemen houdt. Zo kwam ik ook op het idee van de bloemengedichtjes. Pas toen realiseerde ik me iets belangrijks: als mijn hoofdpersoon gedichtjes schrijft, ben ík degene die ze in werkelijkheid moet schrijven. En laat dichten nou niet mijn sterkste kant zijn… Ik hoop dat Daisy zich niet over het resultaat hoeft te schamen (of ikzelf 😉).

Om op de hoogte te zijn van alle betekenissen van bloemen heeft Daisy vast eens zo’n bloemengidsje aangeschaft. Ik heb zelf vooral gebruik gemaakt van twee boeken: De Victoriaanse taal van bloemen door Mandy Kirkby en het echt oude gidsje Language of flowers uit 1884, jammer genoeg nét een jaar te laat om hem in mijn boek te vermelden. De tekeningen van Kate Greenaway werkten ook inspirerend!

May Day door Kate Greenaway

[publiek domein, via Wikimedia Commons]

P.S. Voor wie het zich na mijn inleiding afvraagt: bladmos staat voor moederliefde. De betekenis van de hyacint hangt af van de kleur, zoals ook blijkt in het eerste bloemengedichtje in De weg naar Rose Cottage: blauw is standvastigheid, paars betekent ‘vergeef me alsjeblieft’ en wit staat voor schoonheid. Dan weten jullie dat ook weer!

De weg naar Rose Cottage is verschenen!

Het is zover! Vandaag is de officiële verschijningsdatum van mijn nieuwe roman 'De weg naar Rose Cottage'. 📚🌹 In deze video vertel ik waar het verhaal over gaat, wat het leukste is aan schrijven en welke uitdagingen ik tegenkwam...

Nieuwe roman in aantocht: De weg naar Rose Cottage

Nog even geduld en dan is het zover! In november 2023 verschijnt mijn nieuwe historische roman De weg naar Rose Cottage. Romantiek en mysterie in het 19e eeuwse, Britse landhuis waar Daisy Wilkins als kamenier gaat werken. 

Engeland, 1883. Als de dertigjarige kamenier Daisy Wilkins onverwacht wordt ontslagen, solliciteert ze noodgedwongen bij de populaire Sophia Grant, die binnen een jaar al drie kameniers is kwijtgeraakt. Ze hoopt eindelijk mee op reis te mogen, zodat niemand haar nog een saai dorpsmeisje kan vinden. Dan wordt haar vriendin Emily, die ook voor de familie Grant werkt, beschuldigd van diefstal. Daisy gelooft in haar onschuld en gaat op zoek naar de waarheid. Al snel ontdekt ze dat ze niet iedereen in het landhuis kan vertrouwen. Tot haar afschuw keert ook haar jeugdvriend Ryan terug, nadat hij haar tien jaar geleden zomaar in de steek liet. Ook hij wil de echte dief vinden. Hoe kan Daisy met hem samenwerken zonder opnieuw haar hart te verliezen?

Journalist Ryan Henley heeft geen goed woord voor de familie Grant over. Na tien jaar een geheim te hebben bewaard, wil hij nu via zijn scherpe pen met hen afrekenen en zijn zusje Emily vrijpleiten. Op een weerzien met Daisy had hij niet gerekend. Hoe kan hij haar duidelijk maken dat hij al die jaren het beste met haar voor had, dat hij haar juist gelukkig wil zien? Kan er ondanks het verleden iets moois tussen hen opbloeien?

De weg naar Rose Cottage speelt zich af rond hetzelfde Engelse dorpje als De draad die ons verbindt en Kerst in Almsbrick, maar is prima te lezen als op zichzelf staande roman. 

Bei dem doppelten Baum

Zoek de verschillen!

In 2020 verscheen mijn derde roman De draad die ons verbindt. Vorige week heb ik de papieren versie van de Duitse vertaling ontvangen: Ein Band, das nie zerreißt. 

Natuurlijk moest ik opnieuw een foto maken. Bei dem doppelten Baum...

 

»Da hinter dem Hof sind Weideflächen«, teilte Miss Stubbs mit, »auf denen gibt es auch ein paar Obstbäume. Ach, wie viel Apfelsaft und Apfelwein habe ich hier schon gemacht, den Apfelbrei nicht zu vergessen. Schauen Sie, Miss Brady, dort drüben ist ein kleines Eichenwäldchen auf einem Hügel: Daher der Name Oak Hill.«
Wilson blieb neben ihr stehen, etwas zu dicht für ihr Empfinden. »Der Walt bildet die Grenze zwischen dem Bauernhof und Trenchs Herberge.« […]
»[…] Der doppelte Baum ist jetzt besser zu sehen. Da sollten Sie das Mädchen mal mit hinnehmen, Junge.«
Das hörte sich nach einer Art Stelldichein an. Was dachte sich die alte Frau wohl? Eileen schüttelte den Kopf. »Ik denke nicht …«
»Ein andermal vielleicht«, verkündete Wilson resolut. »Heute gibt es Arbeit zu tun.«
Eileen war sich sicher, dass das an anderen Tagen auch so war. 

Ein Band, das nie zerreißt, 14. Kapitel

Kerst in een dorp als Almsbrick

Je kent ze vast wel: die nostalgische kerstplaatjes van kinderen in de sneeuw. Of groepjes Carol Singers. In mijn eigen woonkamer prijkt elk jaar sinds half november een Dickensachtig kerstdorpje.

A Joyful Christmas
[Public domain], via Public Domain Pictures

Het is niet voor het eerst dat ik over victoriaanse kersttradities schrijf en dit artikel is ook in het online kerstmagazine van KokBoekencentrum verschenen. Maar toch leek het me leuk om nog eens uit de doeken te doen hoe je kerst zou vieren als je rond 1880 in een Engels dorp als Almsbrick leefde. Dit is wat er staat te gebeuren… 

Kerstpudding

Allereerst begin je vroeg met de voorbereidingen. De laatste zondag voor advent is Stir-up Sunday. Je moet het beslag van de traditionele kerstpudding roeren, met een houten lepel, met de klok mee. En niet alleen jij – je schakelt al je gezinsleden hiervoor in. Tenslotte wil je niet dat één van hen komend jaar ongelukkig is, toch? Vandaar ook de kleine verrassingen in de pudding. Dus bijt je tijdens het eten bijna je tanden stuk op een zilveren muntje? Dan kun je toch blij zijn, want je gaat een voorspoedig jaar tegemoet! 

Christmas door James Clark (ca. 1902)
[Public domain], via Wikimedia Commons

Kerstcadeautjes

Heb je gehoord dat er de afgelopen jaren in de grote stad echte warenhuizen zijn geopend? En dat ze rond kerst adverteren met geurflesjes, horloges en (al dan niet educatieve) spelletjes? Maar ja, jij woont in een dorp. Als je al cadeautjes kunt betalen, komt er toch nog wel wat handwerk aan te pas.

Merry Christmas Greetings
[Public domain], via Public Domain Pictures

Een zelfgemaakt speldenkussen in de vorm van een aardbei voor je moeder. Of een geborduurde boekenlegger. Gebreide sokken en een sjaal voor je man. Wil je hem iets romantisch geven? Dan kun je met je eigen haar zijn initialen op een zakdoek borduren. Bijvoorbeeld. Voor de kinderen moet je ook aan wanten of een schortje denken. Misschien houten diertjes of een lappenpop. Op kerstochtend ga je hun reactie zien…

Kerstkaarten

Heb je verwanten en vrienden die in de stad zijn gaan werken? Of in het huishouden van een rijke familie uit de omgeving? Stuur ze dan een kerstkaart!
Sinds de ‘Penny Post’ van 1840 kun je met een postzegel van een penny een brief of kaart sturen in heel Engeland. En sinds 1870 kost het zelfs maar een halve penny. Gedrukte kaarten zijn ook niet meer zo duur, dus je hoeft ze niet zelf te maken. Wel krijg je last van keuzestress. Een ouderwets landschap of iets met dieren? Of de populaire afbeeldingen van kinderen in de sneeuw, hulst en kerstklokjes? Het roodborstje staat symbool voor de postbode, die in vroeger tijden een rode uniformjas droeg, zoals in het schilderij The Country Letter Carrier van J.P. Hall (1859).

Dat verklaart waarom het roodborstje vaak bij een brievenbus zit. In 1880 roepen de posterijen voor het eerst op om de kaarten vooral op tijd te versturen, gezien de verwachte drukte. Je bent dus gewaarschuwd!

Kerstdecoratie

Het is tijd om je huis(je) gezellig te maken met kerstgroen uit de vrije natuur. Je maakt kransen en slingers van hulst met rode besjes en klimop. Daarnaast kun je papier en lint gebruiken voor wat meer kleur.

Christmas Eve door Carlton Alfred Smith,
[Public domain], via Wikimedia Commons

En vergeet de mistletoe niet! Zelfs Amerikaanse bezoekers verbazen zich over de frivole traditie van de Britten om daaronder een kus te stelen. Valsspelen mag niet: bij elke kus moet een besje worden geplukt, en als het takje leeg is…

Onder de mistletoe, Woolson Spice Co.
Miami U. Libraries - Digital Collections,
[No restrictions], via Wikimedia Commons

Kerstboom

Mijn bronnen zijn het niet eens over het moment waarop je mag gaan versieren, maar één ding staat vast: de boom komt er niet in voor kerstavond. Áls hij er al in komt, want in de kleine arbeidershuisjes vind je hem niet. De Duitse echtgenoot van koningin Victoria bracht de traditie mee naar Engeland en wie wel de mogelijkheid heeft, imiteert natuurlijk graag plaatjes van het perfecte, koninklijke gezinnetje.

Christmas Morning door Harry Roseland (1915),
[Public domain], via Wikimedia Commons

Je kinderen mogen helpen met versieren: slingers waaraan je noten en gemberkoekjes kunt rijgen, lint, papieren bloemen… wat glinstert alles mooi dankzij de echte kaarsjes! Wees wel voorzichtig, dan heeft de vrijwillige brandweer van Almsbrick ook een leuke kerst.

The Christmas Tree door Albert Chevallier Tayler (1911),
[Public domain], via Wikimedia Commons 

Kerstliedjes

In de twee à drie weken voor kerst kun je muziek verwachten in de dorpsstraten. Diverse zanggroepjes doen hun best iedereen een feestelijk gevoel te geven. Ze verdienen natuurlijk een traktatie of iets warms. Samen muziek maken is sowieso populair, ook thuis. Er zijn diverse zangbundels verkrijgbaar, zoals Bramley en Stainer’s Christmas Carols New and Old (1869). Een kleine greep uit het victoriaanse repertoire: O Come all ye Faithful (1843), O Little Town of Bethlehem (1868), Away in a Manger (1883).

The Christmas Carol, gepubliceerd door Hatch Litho. Co.,
[Public domain], via Wikimedia Commons

Kerstochtend

Misschien had je een kerstnachtdienst verwacht, maar die traditie is vooral rooms-katholiek. De kans is groter dat je op de ochtend van Eerste Kerstdag je familie en vrienden treft in de dorpskerk, waar je samen – nog steeds met genoegen – de bekende kerstliederen zingt.

Je hebt vanmorgen in elk geval geen moeite hoeven doen om de kinderen uit bed te krijgen. Is jouw huishouden vrij arm, dan zijn ze dolgelukkig als ze fruit en noten in de kerstsok (populair sinds 1870) bij de haard vinden.

The Three Wise Men of the West (Christmas 1914)
Internet Archive Book Images, [No restrictions], via Wikimedia Commons

In een welgestelder huishouden worden een voor een de kaarsjes in de kerstboom aangestoken en staan ze popelen om te ontdekken wat eronder ligt! Maar waarschijnlijk moeten ze dan wel geduld hebben tot na de kerkdienst.

Vergeet niet dat het ook je christelijke plicht is om goed te zijn voor de armen, vooral nu. Zowel de kerk als huishouddeskundige Mrs. Beeton benadrukt dat.

Christmas Prayers door Henry Bacon (1872),
[Public domain], via Wikimedia Commons

Kerstdiner

Bij dit kopje denk je aan kalkoen, hè? Of misschien nog aan die machtige kerstpudding met niervet, eieren, rozijnen, nootmuskaat en cognac? Het is waarschijnlijker dat er gans op het menu staat, of in het noorden van Engeland rundvlees. Kalkoen was voor veel mensen te duur. Aan de andere kant bevatte het koninklijke kerstmenu voor Victoria en haar familie rundvlees én een paar geroosterde zwanen!

Christmas Comes But Once A Year door Charles Green
[Public Domain], via Wikimedia Commons

De overige gerechten op jouw tafel variëren – afhankelijk van je inkomen – van geleipudding en vleespasteitjes tot aardappelen (eerder gekookt dan gebakken) en appelsaus.

Ben je arm, dan stel je je tevreden met konijn. Het is mij niet duidelijk of je dat zelf hebt vetgemest of in een strik hebt gevangen. (Ik wil het misschien ook niet weten.) In elk geval mag je hem voor een prikkie in de oven van de dorpsbakker braden.

Vergeet aan het eind van de avond de Christmas crackers niet. In 1847 begon de Engelse banketbakker Tom Smith deze knalbonbons te verkopen: suikergoed in een koker met een gekleurd papiertje en gedraaide uiteinden. Hij deed er later ook kleine presentjes of rijmpjes in, maar het echte succes kwam in 1860. Toen voegde hij het knaleffect toe, geïnspireerd door het geknetter van zijn haardvuur. Eén gedichtje dan:

Just a scrap of paper – Yet its message hear
Ever and for ever - Shall I love thee, dear.

Wie wil dat nou niet horen met kerst?

Kinderen met Christmas crackers, 
Nova Scotia Archives, [No restrictions], via Wikimedia Commons

Boxing Day

Bijna is je kerstfeest nu voorbij, want een officiële Tweede Kerstdag bestaat niet. Wel wordt 26 december Boxing Day genoemd. Huishoudelijk personeel krijgt een kerstpakket (‘box’) of fooi en een vrije dag, na met kerst hard te hebben gewerkt. Ook steeds meer andere werknemers ontvangen iets soortgelijks. En dankzij de treinen kunnen ze misschien wel een dagje in Almsbrick op bezoek komen!

Voor jou begint het gewone leven weer, maar je hebt genoeg mooie herinneringen om een jaar vooruit te kunnen. Ik wens je fijne kerstdagen!

Kerstkaart
Indiana State Library and Historical Bureau, [Public domain], via Wikimedia Commons

Gunst, krijg ik nu een hoofdrol?

Geloof het of niet, maar personages uit mijn boeken kunnen mij verrassen. En daar kan ik erg van genieten!

Neem nou Prudence Goodwin, de jongste doktersdochter uit De draad die ons verbindt. Haar rol in dat verhaal is niet bijzonder sympathiek te noemen. Het was dan ook helemaal niet mijn bedoeling, maar toch had ik met haar te doen. Al vanaf het moment waarop ze stampij maakte over haar gescheurde japon, voelde ik dat daar meer achter moest zitten. Dat Prudence misschien wel irritant, maar ook erg ongelukkig was.

Dus toen ik er na het afronden van De draad die ons verbindt nog niet aan toe was om afscheid te nemen van het dorp Almsbrick en alle verschillende inwoners, was de keuze snel gemaakt.

Ik heb de novelle Kerst in Almsbrick geschreven, waarin een hoofdrol voor Prudence Goodwin is weggelegd. Vrij letterlijk zelfs, want het verhaal gaat over het kerstspel dat de dorpskinderen instuderen. Natuurlijk loopt dat niet allemaal volgens plan...

Ik hoop dat je het leuk vindt om samen met mij terug te keren naar een besneeuwd Almsbrick en een aantal oude bekenden weer te zien in een nieuw verhaal.

De novelle Kerst in Almsbrick is als bonus toegevoegd aan Kerst op Ivy Hill van Julie Klassen. Als e-book en luisterboek is het verhaal ook los verkrijgbaar.

Een mooi rijtje

Zoals jullie weten, vind ik het leuk om jullie mee terug in de tijd te nemen. Vandaag gaan we niet zo ver, namelijk naar het voorjaar van 2014.

Toen had ik eindelijk genoeg moed verzameld om het manuscript van Op de vleugels van de wind naar een uitgeverij te sturen, en tijdens een wandeling vertelde ik dat aan mijn moeder, die het verhaal al had proefgelezen.

‘Ik heb hem eerst naar Kok gestuurd,’ zei ik. ‘Die geeft ook de boeken uit van Lynn Austin, Julie Klassen, Jody Hedlund...’
‘Toe maar,’ reageerde mijn moeder gekscherend. ‘Kon je geen grotere vinden?’
Met een stalen gezicht haalde ik mijn schouders op. ‘Ik vond dat mijn verhaal wel mooi in dat rijtje paste.’
Maar stiekem verwachtte ik gewoon een afwijzing. En daarna nog een paar voordat misschien, hopelijk toch eens een uitgever interesse zou tonen.

Het liep anders, want inmiddels zijn er drie romans van mij door KokBoekencentrum uitgegeven! 

Waarom vertel ik dit nu? Omdat er weer iets leuks is gebeurd. Kijk maar...

Foto's: © Dineke Epping

Het ging namelijk als volgt: 

1. Na De draad die ons verbindt besloot ik een kerstverhaal te schrijven dat zich in hetzelfde dorpje afspeelt, als aardigheidje voor mijn website of zo.
2. Het kerstverhaal groeide uit tot een hele novelle van bijna 100 pagina's: Kerst in Almsbrick.
3. En die novelle Kerst in Almsbrick is nu als bonus toegevoegd aan Kerst op Ivy Hill van niemand minder dan Julie Klassen!

In mijn boekenkast heb ik de Ivy Hill-serie alvast naast mijn eigen boeken gezet. Een mooi rijtje...