zondag 19 juli 2020

Soldaat Wilson, geef acht!

'Uitschot,' noemt generaal Wellington de manschappen met wie hij tegen Napoleon strijdt. Schrijver Rudyard Kipling vertelt in zijn gedicht Tommy (1890) hoe soldaten worden geminacht totdat er een tijd aanbreekt waarin ze het vaderland moeten beschermen. 

Toch beweert men dat mannen in uniform een bepaalde aantrekkingskracht hebben. Kennelijk maakte de beroemde rode jas ook indruk op mij, want het leek me ontzettend leuk om een soldaat als hoofdpersoon te nemen. En zo is Matthew Wilson uit De draad die ons verbindt aan zijn (eerste) beroep gekomen. 

De Slag bij Peiwar Kotal op 2 december 1878
tijdens de tweede Anglo-Afghaanse Oorlog,
waarin ook Matthew heeft gevochten
door Harry Payne [Public domain], via Wikimedia Commons

Generaal Wellington had niet helemaal ongelijk, want soldaten kwamen destijds uit de kansarme, onderste lagen van de samenleving. Als Matthew in 1871 samen met Tom in dienst gaat, is die situatie verbeterd door de invoering van een kortere diensttijd (ca. 6 jaar actieve dienst, gevolgd door 6 jaar reservetroepen). Daardoor is een afzwaaiende soldaat nog jong genoeg om een fatsoenlijk bestaan op te bouwen, en dat trekt iets beter gesitueerde jongemannen met een verlangen naar avontuur. Zoals Matthew dus. 

North Staffordshire Regiment (64th Foot)
door Harry Payne [Public domain], via Wikimedia Commons

Was dat soldatenleven in vredestijd nou echt zo avontuurlijk? Ik waag dat te betwijfelen, hoewel reizen normaal gesproken voor velen niet was weggelegd. Matthews dag wordt nu bepaald door trompetsignalen. Soldaat J.E.A. Troyte beschrijft in september 1873 de volgende dagindeling: 


Klinkt dit boeiend of niet? De parade of exercitie bestaat vooral uit het herhalen van gezamenlijke bewegingen om snel bepaalde formaties te kunnen vormen. Alle neuzen (of geweerlopen) dezelfde kant op. Je moet bedenken dat een veldslag in die tijd wordt gevoerd door legers die vrij letterlijk op elkaar af marcheren en vervolgens gelijktijdig hun geweren afvuren.

Royal Horse Artillery en 66th Foot voor de Slag bij Maiwand
door Richard Caton Woodville, Jr. [Public domain], via Wikimedia Commons

Ik vind het een vreemd gezicht als ik dit zie in bijvoorbeeld North & South over de Amerikaanse Burgeroorlog (zelfs met toeschouwers op de heuvels!). Of in de Sharpe-films die ik toevallig ontdekte toen ik inspiratie zocht voor Matthews uiterlijk (kwam ik wéér generaal Wellington tegen). 

Matthew maakt deel uit van de lichte infanterie, wat hem meer bewegingsvrijheid, maar ook meer verantwoordelijkheid geeft. Hij wordt ingezet bij verkenningstochten, verrassingsaanvallen, hinderlagen en als scherpschutter. Van hem wordt meer eigen initiatief verwacht, terwijl de lijninfanterie meer als massa bevelen opvolgt, simpel gezegd. 

De soldij die Matthew hiervoor ontvangt, bedraagt een shilling per dag (to take the Queen's shilling was de Engelse uitdrukking voor in dienst gaan). Hiervan worden inhoudingen voor groente, thee, de was, enz. afgetrokken, maar in vergelijking met andere arbeiders in die tijd is het niet slecht. Tom kan zelfs nog iets bijverdienen met werk als smid. 

The Manchester Regiment
door Harry Payne [Public domain], via Wikimedia Commons

Veel inspiratie haalde ik uit de korte verhalen die Rudyard Kipling (bekend van The Junglebook) schreef over een drietal soldaten in India. Hij was de eerste in zijn tijd die gewone soldaten zonder rang neerzette als sympathieke, zij het niet al te verfijnde, personen. Die schreef over kameraadschap, sterke verhalen en trots op het regiment, maar ook over hondengevechten, slaande ruzies en kattenkwaad. Want zoals hijzelf beweerde in Tommy: mannen in barakken worden niet ineens heilige boontjes. Matthew wordt er alleen maar levensecht door.

Eerste publicatie van Soldiers Three van Rudyard Kipling
door JLRosenb [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons

Valt het je trouwens op hoeveel mannen op de bovenstaande afbeeldingen een snor dragen? Geloof het of niet, maar van 1860 tot 1916 stond in de uniformvoorschriften van het Britse leger het volgende: 

The hair of the head will be kept short. The chin and the under lip will be shaved, but not the upper lip…

De verplichte snor schijnt te zijn voortgekomen uit India en de Arabische gebieden, waar gezichtshaar een teken van mannelijkheid en macht is. En wat willen de Britten hier uitstralen? Juist, ja...

Als laatste deel ik via Pinterest graag de afbeelding met jullie die mij inspireerde tot de scene waarin Matthew Kerst viert tijdens een tussenstop van het troepenschip in Port Saïd. Daar moest ik gewoon iets mee doen, ook al had die arme Matt er helemaal geen zin in...

maandag 6 juli 2020

Een steekje los

Ik geef het toe, zelf kan ik nog net ergens een knoop aanzetten of een losgeraakt zoompje herstellen. Daar houdt mijn vaardigheid met naald en draad wel een beetje op. Er ging een wereld voor mij open toen ik voor naaister Eileen Brady uit De draad die ons verbindt de trapnaaimachines van Singer ging bestuderen.

Singer naaimachines, 1904
Miami U. Libraries - Digital Collections [Public domain], via Wikimedia Commons

En wat was het gaaf om er dan in de middagpauze een paar bij de plaatselijke kringloopwinkel aan te treffen! Natuurlijk moesten die op de foto! (Mijn collega’s hebben niet gedaan alsof ze mij niet kenden, dus blijkbaar heb ik me toch nog redelijk normaal gedragen.)

Trapnaaimachines bij kringloopwinkel De Waar
eigen foto's

Isaac Singer, de man achter het bekende merk, leefde in Amerika, had een opvallende persoonlijkheid en een niet geheel onbesproken levensstijl. Maar ook een geweldig gevoel voor marketing. Hij bedacht constructies voor betaling in termijnen en wist er zo voor te zorgen dat zijn naaimachines bereikbaar werden voor gewone vrouwen. Zo ook voor Eileen Brady.

Eileen groeit op in een dorp in Shropshire en komt als tiener in dienst bij de dorpsnaaister, mevrouw Tomkins. Zij heeft direct in 1866 Singer’s New Family Machine gekocht: een compacte trapnaaimachine die voor vrijwel alle soorten stof geschikt is. De standaardprijs voor een eenvoudig gedecoreerd exemplaar is £4 4s, met een meubel erbij kost hij tot zo’n £20. Dankzij het formaat en de afbetalingsmogelijkheden worden er steeds meer aangeschaft voor huishoudelijk gebruik.

Singer's New Family Machine werd ook wel 'fiddle base' genoemd.
Ik hoef niet uit te leggen waarom...
Foto door Nancy Drew [CC BY 2.0], via Flickr

In het najaar van 1872 vertrekt Eileen halsoverkop naar de stad Shrewsbury zonder iets mee te nemen. Haar treft het lot van veel arme vrouwen: bij spaarzaam licht in een klein kamertje naait ze onderdelen voor overhemden. Ze krijgt per stuk betaald, een hongerloontje. Uiteindelijk kan dit werk haar niet uit het armenhuis houden.
By Lamp Light door Harriet Backer (1890)
[Public domain], via Wikimedia Commons

Eileen krabbelt gelukkig op en wordt in de zomer van 1873 door madame Carroll in dienst genomen. Haar talent en vastberadenheid zorgen ervoor dat ze carrière kan maken. Eind 1880, aan het begin van De draad die ons verbindt, heeft ze een functie bereikt waarbij ze ook japonnen mag ontwerpen en contact heeft met klanten, zoals de illustere Lady Almsworth. Ze verdient dan zo'n £80 per jaar.

Maar het leukste moment om te schrijven was de scene die in maart 1881 plaatsvindt. Dan arriveert Eileens gloednieuwe trapnaaimachine, een Improved Family Machine die sinds 1879 op de markt is, en sneller en stiller werkt dan ooit dankzij een nieuw mechanisme en een rond spoeltje. 

Uit de handleiding van de Singer Improved Family Machine
via Woodland Quiltworks

Op internet vond ik hiervan zelfs een ingescande handleiding om Eileen op weg te helpen! Op zulke momenten doe ik net als zij een rondedansje:

‘Nou, nou,’ protesteerde Moira lachend. ‘Ik geloof warempel dat je er blij mee bent.’
‘Blij?’ Eileen pakte haar beide handen. ‘Ik ben dolgelukkig! Ik had nooit gedacht dat ik me dit kon veroorloven. Dat jij me deze werkkamer hebt aangeboden, heeft beslist geholpen.’
‘Ik denk toch dat vooral jouw eigen naaitalent je opdrachten oplevert. Maar ik ben blij dat je je hier thuis voelt.’
Niet verder denken nu. ‘Dat kan toch niet anders?’
Vrolijk zwierde ze Maggie nog eens in het rond, die juichte van plezier. Moira ving haar lachend op.
‘Is hier soms een feestje?’
Abrupt stonden ze stil. Met rode wangen streek Moira haar rok glad. Eileen bedwong de neiging om hetzelfde te doen...

Uit: De draad die ons verbindt, hoofdstuk 17 
 

Singer's Improved Family Machine
Boston Public Library [CC BY 2.0], via Flickr